Categorie: Autobiografisch schrijven

Margareta Magnusson schreef een vrolijk boekje over de edele Zweedse kunst van döstädning. Dö betekent in het Zweeds ‘dood’ en städning betekent ‘opruimen’. Het is een Zweeds gebruik om je materiële bezittingen te ordenen tegen het einde van je leven. Volgens de schrijfster is het ‘een ritueel dat je helpt te reflecteren op je leven – of dat nou binnenkort op zijn einde loopt of nog bij lange na niet.’

Zij schrijft over de ‘weggooidoos’ waarin je dingen bewaart die alleen voor jezelf van belang zijn. ‘Wanneer je je papieren doorneemt, kom je misschien brieven tegen waarin de auteur liefkozende woordjes heeft geschreven, zoals ‘lieve, goede vriendin’, ‘verrukkelijk’ en andere heerlijkheden die je telkens weer wilt lezen en liever aan de muur zou handen dan weggooien. Wanneer ik zulke dingen tegenkom, die totaal geen waarde voor anderen hebben maar enorm waardevol zijn voor mij, dan haal ik mijn ‘weggooidoos’ tevoorschijn. Als ik er niet meer ben, mag die worden vernietigd.’
Ze eindigt met de opmerking: ‘Het is heel belangrijk dat je geen grote doos neemt. Een schoendoos zou voldoende moeten zijn.’

Werkelijke liefde laat los.
Wat je werkelijk liefhebt,
vertrouw je aan zichzelf toe.
Wat je werkelijk liefhebt,
wordt een deel van je.
Wat je loslaat,
blijft een deel van je.
Wat een deel van je is,
kun je nooit verliezen.
Saskia de Bruin

Bij het schrijven over je leven speelt het autobiografisch geheugen een belangrijke rol. Het is de plek in onze hersenen waar we de herinneringen aan ons leven opslaan. De structuur van dit geheugen kan je zien als drie ‘kamers’:

• De kamer met de ansichtkaarten: specifieke eenmalige herinneringen. Die

  

  keer dat je door het ijs zakte, de tekening van je zusje die akelige kinderen in een plas hadden gegooid, je eerste zoen. Er zijn zintuiglijke sensaties aan verbonden: het klonk, het zag eruit, het rook, het voelde, het smaakte…

• De kamer met algemene gebeurtenissen die vaker voorkwamen of langer duurden. Zoals het jaarlijkse kerstfeest van de zondagschool, onze vakantie in Oostenrijk. Ze zijn algemeen in de zin van: het was mooi weer of we kregen altijd een sinaasappel. Er kan een oordeel bij horen: ik vond het een fijne tijd of juist niet.
• De kamer van de periodes in je leven: Mijn tijd op de kleuterschool, mijn eerste baan. Vaak verbonden aan algemene beschrijvingen van wat je in die periode deed, met wie, waar en waarom.

Herinneren kan spontaan optreden, doordat je iets ziet, hoort, ruikt of voelt. Door de geur van vers hooi weet je ineens weer hoe je vroeger je opa mocht helpen bij het binnenhalen van het hooi, hoe warm het was in de zon en hoe je telkens moest niezen.

Je kan ook actief herinneringen terughalen door terug te denken aan een bepaalde periode. Bijvoorbeeld toen je pas op kamers woonde en ook nog je eerste baan had. Hoe vol de dagen waren en hoe weinig tijd je opeens had voor leuke dingen. Hoe moe je ’s avonds was. Maar ook dat je de vrijheid had om te doen wat je wilde, uitgaan en uitslapen.

Schrijven vanuit je herinnering is ordenen. Je brengt verbinding aan tussen de gebeurtenissen en perioden in je leven. Je legt levensverhalen vast, over een korte of een langere periode in je leven. Als je al die verhalen samenvoegt, rangschikt en redigeert heb je de basis voor je autobiografie. Door het toevoegen van foto’s, tekeningen, scans van belangrijke documenten etc. wordt het boek compleet.

Geïnspireerd door: Op verhaal komen – Je autobiografie als bron van wijsheid, door Ernst Bohlmeijer & Gerben Westerhof

Als je je eigen levensverhaal zou willen vastleggen, hoe doe je dat dan? Waar begin je? Wat neem je wel op en wat niet? Er verschijnen steeds nieuwe titels over dit onderwerp. Voorbeelden zijn:

• Zo doe je dat – je levensverhaal schrijven door Brenda van Es, dat aanwijzingen geeft voor een heldere, meeslepende en krachtige autobiografie.
• Spelen met je leven door Nanda Huneman, dat beschrijft hoe je je levensgeschiedenis om kunt zetten in een origineel, spannend en fictief verhaal.
• Jouw levensverhaal hoort in een mooi boek thuis, door Daniëla Postma. ‘Laat je inspireren door de ervaringen van anderen en deel jouw leven met mensen om wie je geeft.’

Een speciaal boek in dit kader is Rimpelingen – autobiografisch schrijven voor kankerpatiënten. De schrijver, coach en trainer Jeroen Hendriksen, lijdt sinds 2011 aan een zeldzame ongeneeslijke vorm van bloedkanker. Hij volgt cursussen Autobiografisch Schrijven en ontdekt zes thema’s voor zijn levensverhaal: het hier en nu; betekenis geven; kwetsbaarheid; steun en troost; veerkracht; spiritualiteit. Samen met lotgenoten werkt hij deze ‘bronnen van zingeving’ uit en in oktober 2016 komt zijn ‘zelfwerkboek’ op de markt. Het is bedoeld voor mensen met een (levensbedreigende) ziekte maar ook boeiend voor anderen die bezig zijn met hun levensverhaal.